Զարգացման արատները կամ զարգացման անոմալիան օրգանիզմի նորմալ կառուցվածքի շեղում է, որն առաջանում է նարարգանդային կամ հազվադեպ դեպքերում հետծննդաբերական զարգացման շրջանում։

Հատուկ վտանգ են ներկայացնում ծնողների, հատկապես մոր, ալկոհոլամոլությունը, վեներական հիվանդությունները, հիմնականում՝ սիֆիլիսը։ Հաստատված է նաև հղիության ընթացքում կնոջ կրած մի շարք վիրուսային հիվանդությունների (կարմրուկ, կարմրախտ, տոքսիկ գրիպ, խոզուկ, վիրուսային լյարդաբորբ) պատճառական դերը։ Պտղի համար անբարենպաստ են ապագա մոր ոչ լիարժեք սնուցումը (հղի կնոջ և կերակրող մոր), ծխելը, ինչպես նաև ծնողների որոշ հիվանդություններ (օրինակ՝ մոր շաքարախտը), առանց հսկողության դեղանյութերի ընդունումը։ Առանձին դեպքերում երեխաների բնածին արատները հայտնաբերել չի հաջողվում։

Առաջացման պատճառների 40-60 %-ը անհայտ են։ Նրանք օգտագործում են «հատուկենտ բնածին» տերմինը, նշելով անհայտ պատճառ։ 20-25 % արատների համար ավելի հավանական է «բազմագործոն» պատճառը — բարդ միջավայրում։ Մնացած 10-13 %-ը կապված են արտաքին միջավայրի գործոննորի հետ։ Միայն 12-25 % արատներն ունեն գենետիկական պատճառ։

• Ալկոհոլ

Ծնողների ալկոհոլիզմը ունի նշանակություն։ Մոր կողմից ալկոհոլի օգտագերծումը կարող է պտղի մոտ առաջացնել Պտղի ալկոհոլոյին սինդրոմը։

• Նիկոտին

Հղիության ժամանակ ծխելը կարող է ազդել երեխայի ֆիզիկական զարգացման վրա։

• Իոնային ճառագայթում

Ռենտգենյան ճառագայթները, ռադիոակտիվ ռադիկալների ազդեցությամբ կարող են ուղղակի ներգործություն ունենան գենետիկական ապարատի վրա։ Բացի ուղիղ ազդեցությունից, իոնային ճառագայթումը ունի նաև թունավոր ազդեցություն և շատ բնածին արատների պատճառն է։